Değirmenimden Mektuplar Eserinden Cornille Usta’nın Sırrı Hikâyesinin Türkçe Çevirilerinin Karşılaştırılması

Özet

Bu çalışmada Fransız edebiyatı yazarlarından Alphonse Daudet’nin 1869 yılında yazdığı Değirmenimden mektuplar (Lettres de mon moulin) adlı hikâyelerinden oluşan eserinden Cornille Usta’nın Sırrı hikâyesinin Türkçeye çevirileri incelenmiştir. Üç farklı çevirmen tarafından gerçekleştirilen çeviriler Mine Yazıcı’nın çeviri stratejilerine göre sınıflandırılarak incelenmiştir.  Ayrıca çeviri işleminde tercih edilen çeviri stratejileri Gideon Toury’nin Hedef odaklı çeviri kuramı bağlamında analiz edilmiştir. Bu kurama göre kaynak metne ve dile sadık kalınarak yapılan çeviriler yeterli; hedef metne ve dile yakın olarak yapılan çeviriler ise kabul edilebilir şeklinde değerlendirilmiştir. Araştırmacı tarafından tesadüfi yöntemle kaynak metinden seçilen metinler ile çeviri metinler arasında çeviri eleştirisi niteliğinde bir inceleme yapılmıştır. İnceleme sonuçlarına göre çevirmenlerin tercih ettikleri stratejiler doğal olarak farklılık göstermektedir. Ç1’de çevirmen, sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisini sık kullanarak anlamın yapısını, kültürel bağlamı ve biçimini büyük ölçüde korumuştur. Yerelleştirme ve edimsel stratejileri yer yer kullanmışsa da genel yönelim kaynak metne sadakat üzerine kuruludur. Ç2’de çevirmen kaynak metni, sıkça yerelleştirme, yeniden düzgüleme, sadeleştirme ve yer yer çıkarma yaparak çeviriyi erek dile ve kültüre uyarlamış böylece edimsel çeviri stratejilerini ön planda tutmuştur. Burada daha çok okunabilirlik ve hedef okuyucu etkisi öncelenerek kabul edilebilir çeviriler gerçekleşmiştir. Ç3’te yerelleştirme, çıkarma ve ekleme stratejileri kullanılarak hedef kültüre hitap eden, hedef dile yakın çeviriler amaçlanmış ve bu bağlamda kabul edilebilir çeviriler gerçekleştirilmiştir. Bu bulgular, çeviri tercihlerinin hem metnin biçimsel yapısını hem de hedef okuyucuya yönelik işlevselliğini doğrudan etkilediğini ortaya koymaktadır. Kısaca, bu çalışma kapsamında elde edilen veriler, çeviribilimin uygulamalı alanlarında yürütülen araştırmalara kuramsal ve yöntemsel düzeyde katkı sağlamakta; özellikle çeviri eğitimi bağlamında, çevirmen adaylarının karşılaştıkları karar alma süreçlerine ışık tutarak, çeviri stratejilerinin ve çözümleme yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik veriye dayalı bir temel sunmaktadır.