Mohsin Hamid’in Gönülsüz Köktendinci Romanına Postkolonyal Ekoeleştirel Bir Yaklaşım

Özet

Bu çalışma, Mohsin Hamid tarafından kaleme alınan Gönülsüz Köktendinci (2012) adlı eserin postkolonyal ekoeleştiri bağlamında incelenmesini amaçlamaktadır. Ekoeleştiriden farklı olarak postkolonyal ekoeleştiri, ekolojik sorunları hem eko-merkezli hem de özellikle insan merkezli bir bakış açısıyla ele alır. Çalışma, giriş ve sonuç bölümleri dışında üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ekoeleştirinin ortaya çıkışı, gelişimi ve diğer kuramlarla ilintisi ele alınmıştır. İkinci bölümde Toplumsal Ekoloji ve Postkolonyal ekoeleştirel söylem ilişkisi analiz edilmiş ve son bölümde ise bahsi geçen eser postkolonyal ekoeleştirel açıdan mercek altına alınmıştır. Hikâyenin ana kahramanı olan Cengiz’in hem ırksal ayrımcılık hem de toplumsal baskıyla karşı karşıya olması bu öykünün postkolonyal ekoeleştirel söylemle irdelenmesini mümkün kılmaktadır. Princeton Üniversitesi İşletme Bölümü'nden mezun ve Amerika'ya okumaya giden oldukça yetenekli bir gençtir. Okuldaki bu başarısı ve azmi onun toplumda saygın bir yer edinmesine vesile olurken Cengiz’i her zaman hayalini kurduğu Amerikan rüyasına bir adım daha yaklaştırır ve böylece çok az sayıda işletme mezunu öğrencinin girebileceği prestijli bir Amerikan firmasında işe kabul edilir. Dahası, Cengiz’in Erica adında Amerikalı genç bir kıza âşık olması ve kendini kapitalizmin ritmine kaptırmasıyla olaylar farklı bir boyut kazanır. Romanın ana teması olan batı ile doğu arasındaki gerilim ve çekişme bu ikilinin ilişkisiyle harmanlanır ve sonlara doğru trajik bir hal alır. Doğulu benliği Amerikan kimliğinin gölgesinde kalan Pakistanlı Cengiz’in özellikle 11 Eylül olayları sonrası yaşadığı kimliksizlik ve benlik sorunsalı onda derin değişimlere yol açar.